Thuế là khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn của nhà nước đối với các cá nhân, pháp nhân thuộc đối tượng phải chịu thuế. Thuế mang tính chất cưỡng chế, bắt buộc các đối tượng chịu thuế thực hiện. Hiện nay, có rất nhiều loại khác nhau như thuế GTGT, thuế TNCN, thuế TNDN. Ngoài ra thuế cũng có thể phân ra thành hai loại là thuế trực thu và thuế gián thu. Hai loại thuế này điều tiết vào thu nhập của các tổ chức, cá nhân trong xã hội. Để phân biệt hai loại thuế trên, xin mời các bạn cùng iHOADON tham khảo bài viết sau đây.
Khái niệm thuế trực thu và thuế gián thu
Thuế trực thu là loại thuế đánh vào thu nhập và lợi nhuận của tổ chức, cá nhân trong xã hội và người nộp thuế chính là người chịu thuế. Hiểu đơn giản thuế trực thu khấu trừ trực tiếp vào nguồn thu nhập của đối tượng chịu thuế. Loại thuế này nộp trực tiếp cho chính phủ và không chuyển nhượng cho bất kỳ ai khác.
Ví dụ:
Thuế trực thu là thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với tiền lương, tiền công sẽ do người lao động nộp. Thuế trực thu bao gồm: Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế TNCN, thuế nhà đất, thuế bảo vệ môi trường.
Trong khi đó, thuế gián thu đánh vào hàng hóa dịch vụ. Loại thuế này điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa dịch vụ cung cấp, người nộp thuế không phải là người chịu thuế như đối với thuế trực thu.
Ví dụ: Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là một trong những loại thuế gián thu đánh vào người tiêu dùng cuối cùng. Doanh nghiệp là bên chịu trách nhiệm thu lại khoản thuế đó và nộp cho nhà nước. Trên thực tế, doanh nghiệp không chịu thuế GTGT. Theo quy định hiện nay, thuế gián thu bao gồm: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT và thuế xuất nhập khẩu.
So sánh |
Thuế trực thu |
Thuế gián thu |
Đối tượng chịu thuế |
Người nộp thuế chính là người chịu thuế. |
Không đồng nhất hai đối tượng chịu thuế và nộp thuế với nhau. |
Mức độ tác động của thuế |
Thuế trực thu ít tác động vào giá cả thị trường bởi vì loại thuế này đánh vào kết quả kinh doanh và phải dựa vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. |
Thuế gián thu có nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường bởi vì thuế gián thu được cộng vào giá bán hàng hóa dịch vụ. |
Mức độ quản lý |
Thuế trực thu là loại thuế khó thu hơn do phải dựa vào kết quả kinh doanh mà cái này nhà nước sẽ không quản lý, kiểm soát được, nhiều doanh nghiệp cũng trốn thuế, thanh toán bằng tiền mặt nên rất khó thu. |
Thuế gián thu dễ thu hơn vì được cấu thành giá bán hàng hóa, dịch vụ, nếu người tiêu dùng có độ dân trí chưa cao thì không thấy được. Vì vậy hầu hết các nước nghèo, chậm phát triển thường coi thuế gián thu là nguồn thu chủ yếu; trong khi với các nước phát triển, thuế trực thu là nguồn thu chính của ngân sách. |
Phương thức điều tiết |
Điều tiết trực tiếp vào thu nhập của các đối tượng chịu thuế. |
Điều tiết gián tiếp thông qua giá bán hàng hóa dịch vụ chứ không điều tiết vào thu nhập của người chịu thuế. |
Ưu điểm |
Kiềm chế lạm phát, giảm bất bình đẳng và đảm bảo được công bằng giữa những người chịu thuế. |
Dễ dàng hơn cho cơ quan thuế thu thuế và không thể trốn thuế. |
Hạn chế |
Thuế trực thu là một loại thuế rất khó thu. Mặc dù chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp ngăn chặn các việc trốn thuế, nhưng thực tế vẫn có nhiều hành vi gian lận mà qua đó các cá nhân và doanh nghiệp có thể trốn tránh hoặc nộp thuế ít hơn mức mà họ cần đóng. |
Thuế gián thu khó đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế vì mọi người dù có thu nhập thấp hay thu nhập cao đều phải nộp thuế gián thu với tỷ lệ như nhau. |
Ý nghĩa của việc thuế trực thu và thuế gián thu
- Trong hoạt động lập pháp
+ Việc phân loại thuế trực thu và thuế gián thu giúp các nhà lập pháp tạo ra được cách thức điều tiết riêng từ đó xây dựng được các bộ luật thuế phù hợp với mục đích điều tiết, phản ánh được phạm vi tác động của luật thuế đó
+ Đảm bảo được sự công bằng điều tiết thu nhập thì cần tăng thuế trực thu nhưng để đảm bảo nguồn thu ổn định cho nhà nước thì lại cần tăng thuế gián thu. Vấn đề là làm sao để cân bằng được lợi ích của người nộp thuế và nhà nước
+ Có thể thấy thuế trực thu có hạn chế lớn và dễ gây phản ứng từ phía người nộp thuế có thể dẫn đến tình trạng trốn, lách luật nếu quy định mức thuế suất cao, vì vậy cần phải điều chỉnh sao cho phù hợp.
- Trong công tác tổ chức hành thu
+ Phân loại thuế có ý nghĩa trong tổ chức thu thuế. Mỗi loại thuế sẽ xác định được phạm vi người nộp, nguyên tắc đánh thuế, đối tượng cách thức tính thuế,… từ đó đưa ra được các biện pháp phù hợp. Qua đó phân định thẩm quyền của các cơ quan thuế để có các biện pháp quản lý thuế hiệu quả.
+ Thuế trực thu, việc theo dõi, tính toán và thu thuế phức tạp, đặc biệt với thuế thu nhập cá nhân với diện thu thuế rộng và phân tán rất khó quản lý.
Trên đây là những chia sẻ của EFY-iHOADON về việc phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu, hy vọng các doanh nghiệp đã nắm rõ được việc phân loại hai loại thuế trên.
Đăng ký dùng thử miễn phí hóa đơn điện tử iHOADON TẠI ĐÂY
✅ iHOADON chuyên gia cao cấp về hóa đơn điện tử
✅ Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí:
- Miền Bắc: Hotline: 19006142 - Tel/Zalo: Ms. Hằng 0912 656 142
- Miền Nam: Hotline: 19006139 - Tel/Zalo: Ms Thơ 0911 876 900/ Ms. Thùy 0911 876 899
iHOADON chuyên gia cao cấp về hóa đơn điện tử
ChucDTT
XEM NHIỀU NHẤT
Quy định viết số tiền bằng chữ trên hóa đơn Kế toán cần lưu ý
Hướng dẫn hủy hóa đơn điện tử đã xuất theo quy định tại Thông tư 78, Nghị định 123 trên PM EFY-iHOADON
Danh mục hàng hoá không được giảm thuế Giá trị gia tăng 2% theo quy định tại Nghị định 15/2022/NĐ-CP
Tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận. Công thức tính tỷ suất lợi nhuận đầy đủ nhất